Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP, ngày 15/8/2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quy định việc áp dụng Điều 214 về tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, Điều 215 về tội gian lận bảo hiểm y tế và Điều 216 về tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động của Bộ luật Hình sự. Để thực hiện tốt quyền và trách nhiệm tham gia xử lý hình sự hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), các cấp công đoàn cần nghiên cứu đầy đủ nội dung Khoản 2, Điều 5 và các điều từ 143 đến 147 Bộ Luật Tố tụng hình sự; Khoản 7, Điều 10 Luật Công đoàn Việt Nam; Điều 216 Bộ luật Hình sự và các nội dung Nghị quyết 05 nêu trên.

Khi xác định hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động có đủ dấu hiệu của tội phạm theo Điều 216 Bộ luật Hình sự, tổ chức công đoàn (các cấp) tiến hành một trong các hoạt động sau:

Thông báo ngay bằng văn bản cho cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng (chủ yếu là cơ quan điều tra - công an địa phương) để xem xét, khởi tố theo quy định của pháp luật. Đề nghị cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam kiến nghị cơ quan có thẩm quyền khởi tố vụ án hình sự. Việc gửi thông báo hoặc đề nghị phải kèm theo chứng cứ, tài liệu có liên quan.

Trong toàn bộ quá trình cơ quan tiến hành tố tụng xử lý vụ án, các cấp công đoàn cần theo dõi, nắm chắc tiến trình giải quyết vụ án; chuẩn bị đầy đủ chứng cứ, tài liệu và lập luận để cung cấp cho cơ quan tiến hành tố tụng; nếu người lao động có yêu cầu thì thông báo tình hình, kết quả giải quyết theo từng giai đoạn tố tụng để họ biết. Tổ chức công đoàn có thể mời luật sư, tư vấn viên tham gia vụ án với tư cách là người đại diện hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích cho người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Ngoài việc thực hiện quyền tố giác tội phạm theo Điều 216 nêu trên, các cấp công đoàn có quyền tốt giác tội phạm theo Điều 214, 215 Bộ luật Hình sự./.

Trọng Nhương