Giám sát, phản biện xã hội được xác định là nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội. Giám sát nhằm góp phần xây dựng và thực hiện đúng các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, các chương trình, kế hoạch về kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh; kịp thời phát hiện những sai sót, khuyết điểm, tồn tại và kiến nghị sửa đổi, bổ sung cho phù hợp; phát hiện, nhân rộng những cách làm hay, những mặt tích cực; phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh. Phản biện xã hội nhằm phát hiện những nội dung chưa sát với thực tế, chưa phù hợp, chồng chéo giữa các văn bản đã ban hành; kiến nghị những nội dung thiết thực phù hợp với thực tiễn đời sống xã hội; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân; phát huy dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội.

Có thể nói, giám sát và phản biện xã hội mang tính nhân dân, tính dân chủ xã hội chủ nghĩa, tính xây dựng, tính khoa học và thực tiễn.

Đ/c Đinh Trọng Nhương - Ủy viên BCH Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam,

Tỉnh ủy viên, Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh khai mạc hội nghị

Xác định tầm quan trọng của công tác giám sát, từ năm 2014 đến nay, các cấp công đoàn tỉnh Đắk Nông đã tiến hành giám sát và tham gia giám sát tập trung vào các nội dung, như: Giám sát việc thực hiện các quy định của Bộ luật Lao động, Luật Công đoàn, Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức, Luật Việc làm, Luật an toàn, vệ sinh lao động và các văn bản có liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp đối với đoàn viên, người lao động; hợp đồng lao động, tiền lương, thu nhập, các chế độ phúc lợi cho đoàn viên, người lao động; công tác đối thoại tại nơi làm việc, thương lượng, ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể; bảo hộ lao động, an toàn vệ sinh lao động; các chính sách về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế cho đoàn viên, người lao động; việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, công tác tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, hội nghị người lao động; tổ chức hoạt động ban thanh tra nhân dân; việc giải quyết và tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo của đoàn viên, người lao động.

Nhìn lại, kết quả đạt được trong những năm qua, có thể nói công tác giám sát, phản biện xã hội của các cấp công đoàn tỉnh Đắk Nông bước đầu đã mang lại nhiều hiệu quả thiết thực. Thông qua hoạt động giám sát, phản biện xã hội cho thấy các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đã đi vào cuộc sống, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của đoàn viên, người lao động; đội ngũ cán bộ, đoàn viên, người lao động luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ; qua đó, ngăn chặn những biểu hiện sai trái, tiêu cực, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động.

Đồng chí Đoàn Văn Sự - Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh

cùng Đoàn giám sát tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Đắk Nông

Tuy nhiên, việc thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW, Quyết định số 218-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội đối với tổ chức công đoàn nói riêng và của các thành viên Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nói chung vẫn còn những bất cập, hạn chế. Chính vì vậy, ngày 26/10/2022, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 18-CT/TW về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; để công tác giám sát, phản biện xã hội đi vào cuộc sống và thực hiện tốt Chỉ thị số 18-CT/TW của Ban Bí thư, ngày 13/01/2023 Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Nông ban hành Chương trình số 56-CTr/TU về thực hiện Chỉ thị số 18-CT/TW, trong đó yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện tốt một số nhiệm vụ, sau:

1. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, hướng dẫn, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp uỷ, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân về phát huy dân chủ ở cơ sở, công tác giám sát, phản biện xã hội. Kịp thời thông tin về hoạt động của tổ chức đảng, chính quyền các cấp, nhất là xây dựng và tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chương trình, dự án có tác động, ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân; về đạo đức, lối sống, trách nhiệm thực thi công vụ của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.

Các cấp uỷ, tổ chức đảng tạo điều kiện thuận lợi để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia giám sát, phản biện xã hội. Hằng năm, ban thường vụ cấp uỷ cho ý kiến về chương trình, kế hoạch giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, đồng thời chỉ đạo các cấp uỷ, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền khẩn trương, nghiêm túc giải quyết các kiến nghị sau giám sát, phản biện xã hội. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam định kỳ báo cáo kết quả giám sát, phản biện xã hội cho Quốc hội, hội đồng nhân dân cùng cấp thảo luận, có ý kiến để các tổ chức, cá nhân liên quan trả lời, giải quyết các ý kiến, kiến nghị. Người đứng đầu cấp uỷ trực tiếp chỉ đạo công tác giám sát, phản biện xã hội, xác định đây là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, một giải pháp căn bản để thực hiện hiệu quả phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng".

2. Nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc xây dựng mới các văn bản quy phạm pháp luật nhằm thể chế hoá kịp thời, đầy đủ quyền và trách nhiệm tham gia giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Quy định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi để phát huy vai trò giám sát của nhân dân (giám sát trực tiếp và giám sát thông qua Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội); trách nhiệm trả lời, giải quyết các ý kiến, kiến nghị sau giám sát; cơ chế tiếp nhận thông tin phản ánh của người dân trong các hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; cơ chế để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tham gia hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử; chế tài xử lý tổ chức, cá nhân không hợp tác, gây khó khăn, cản trở hoạt động giám sát, phản biện xã hội hoặc lợi dụng quyền giám sát, phản biện xã hội để gây tổn hại cho tổ chức, cá nhân. Quy định kinh phí bảo đảm cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện tốt công tác giám sát, phản biện xã hội.

3. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức giám sát, phản biện xã hội theo hướng: Chủ động, từ sớm, từ cơ sở, dân chủ, khách quan, mang tính xây dựng; có trọng tâm, trọng điểm, chú trọng giám sát theo chuyên đề, tập trung vào những chủ trương, chính sách lớn, trọng yếu, ưu tiên những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, những vấn đề dư luận xã hội quan tâm, bức xúc. Tăng cường giám sát thực hiện kiến nghị của cử tri và nhân dân; việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên. Công khai, minh bạch kết quả giám sát, phản biện xã hội theo quy định.

Phát huy vai trò chủ trì, tính chủ động của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp; tăng cường phối hợp, hiệp thương thống nhất hành động giữa các tổ chức thành viên trong xây dựng, thực hiện chương trình, kế hoạch giám sát, phản biện xã hội. Tiếp tục kiện toàn tổ chức, nâng cao năng lực, bản lĩnh, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức làm nhiệm vụ giám sát, phản biện xã hội; đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát, phản biện xã hội của các tổ chức tư vấn thuộc Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên. Có cơ chế động viên, khuyến khích đoàn viên, hội viên các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, các nhân sĩ, trí thức, doanh nhân, người có kinh nghiệm thực tiễn, người có uy tín trong các dân tộc, tôn giáo và nhân dân tham gia giám sát, phản biện xã hội. Kịp thời tôn vinh, khen thưởng, nhân rộng mô hình hay, kinh nghiệm tốt trong công tác giám sát, phản biện xã hội.

Khương Minh